Zoals ieder jaar en dat sinds mensenheugnis, vindt zo rond de carnavalstijd in Wenen het Opernball plaats. Zoals al eens eerder aangehaald, is het een vrij recente traditie (in operatermen toch), omdat het eerste echte ‘opernball’ in de huidige stijl pas in 1935 plaatsvond. Des te opmerkelijker, omdat tegen die tijd de traditie van bals in opera- of theatergebouwen nog altijd zeer levendig was in onze gewesten, om na de tweede wereldoorlog vrij snel uit te sterven.
Wat mij toch even doet stilstaan bij het feit dat al onze historische operagebouwen vroeger over een balvloer beschikten. Die balvloer werd opgebouwd boven op de parterre. Daarvoor was een heel arsenaal aan schragen en vloerelementen voorzien, zoals mijn collega Timothy De Paepe nog recent in een mooi artikel aantoonde. Maar ook de hele zaal kreeg een aparte inkleding. Zo was er een aparte plaats nodig voor het balorkest, dat uitzonderlijk niet in de orkestbak kon wegens eveneens overwelfd. En aangezien de dansruimte doorliep tot op de scène, moest ook die wat verder worden aangekleed met decordoeken en allerhande attibuten zoals kandelaars, bloemstukken, nep-antieke beelden, enz. Ik vond tijdens diverse onderzoeken in Gent, Brussel en Antwerpen sterke aanwijzingen dat de balvloeren van zowel de opera aan de Kouter, De Muntschouwburg en de Bourlaschouwburg nog tot na de tweede wereldoorlog actief werden gebruikt. Is er iemand die toevallig nog weet waar die gebleven zijn? De verschillende gebouwen kregen relatief recent nog een behoorlijke restauratie te verwerken, die, naar verluit, zo historisch correct mogelijk werd uitgevoerd met veel respect voor gebruikte materialen en kleuren. Maar wat met de authentieke dansvloeren van weleer?
Nu werd ik dit jaar wel op een heel aparte manier getriggerd om het nieuws te brengen om mijn blog. In De Standaard van afgelopen week, verscheen een heus bladvullend artikel over een Weens bal dat… in Brussel zou hebben plaatsgevonden. Nu lijkt me dat een beetje schizofreen een Weens bal in Brussel, al zijn er natuurlijk historische antecedenten van Weners die zich hier kwamen vermaken op bals in de Muntschouwburg. Blijkt dat het om een initiatief van de OVB (Österreichische Vereinigung in Belgiën) te gaan dat sinds een paar jaar in de Concert Noble plaatsvindt. Een pachtige zaal voorwaar en voor één keer gebruikt waarvoor die oorspronkelijk bedoeld was. Helaas, net zoals in Wenen, gaat het ook hier om een adelijk, militair en ‘haute finance’ onderonsje dat toch een beetje naar foute nostalgie riekt.
Als danshistoricus kan ik natuurlijk geen enkel bezwaar hebben tegen een initiatief dat een historisch bal in een historisch kader realiseert. Maar Brussel is Wenen niet en dat merk je aan nogal wat zaken. Om te beginnen de uitstraling van de dansers en het algemene dansniveau dat toch een tikkeltje te laag ligt om het geheel charme te geven. Goed balorkest trouwens (Dr. Flo is een écht Weens gfenomeen. Zijn KK Strings doen me erg aan het Berlijnse Vielharmonie denken). Maar waarom Weense import? Onze archieven puilen immers uit van het materiaal? En voor de prijs die de Weense vlooi hiervoor vangt (het zei hem gegund hoor) kunnen we zelfs met jonge muzikanten van pakweg het Brusselse conservatorium een heel geslaagde uitvoering brengen. Iets meer culturele ambitie zou hier op z’n plaats zijn. En wat meer en strengere dansles natuurlijk.