Gisteren geen tijd gehad om dit even neer te pennen, maar het is vandaag natuurlijk 200 jaar geleden dat de slag bij Waterloo losbrandde. Wat weinigen weten, is dat aan de vooravond een bal plaatsvond, georganiseerd door de Dutchess of Richmond. Wellington en zijn hele staf, maar ook de hele internationale top van de verschillende legers die België bezetten in afwachting van het bloedbad, gaven er acte de présence. Het boeindste stukje van het verhaal doet al twee eeuwen de ronde onder Waterloo kenners, maar is daarom niet minder romantisch of misschien net daarom wel. Rond middernacht zou een bestoft en uitgeput officier de danszaal zijn binnengestormd om het dramatische nieuws over de slag aan de Quatre Bras te melden. Napoleon was dan wel teruggeslagen, maar iedereen wist meteen hoe laat het was: Wellington moest aan de bak, wat hij ook effectief deed.
Zoals zo veel leuke romantische historische verhalen, is heel weinig bekend over het bal zelf. David Miller schreef er een uitgebreidde en heel boeiende monografie over, wellicht de beste die er is, maar toch blijven heel wat vragen onbeantwoord. Om te beginnen of het bal eigenlijk wel echt plaatsvond. En indien wel, blijven enkele cruciale details in nevelen gehuld. Het is zelfs niet onbetwist duidelijk of Wellington wel echt aanwezig was bijvoorbeeld. Het zou ook kunnen dat hij er wel even was, maar dat hij, de militaire dreiging indachtig, vroeg onder de wol ging. In dat geval blijft er van de dramatische spankracht van het hele verhaal weinig over. Het is best mogelijk in dat geval, dat de liason officier de dispatch gewoon meteen op Welington’s hoofdkwartier bezorgde hem uit zijn bed lichtte. Veel minder romantisch beeld. Zeker als je weet dat de ‘Beau’ er wel eens een maîtresse op nahield tijdens zijn verblijf in Brussel.
Wat wel heel zeker is, is dat dit particuliere bal zeker niet het enige bal kan zijn geweest dat plaatsvond in Brussel aan de vooravond van de slag. Het is goed mogelijk dat daar ook heel wat hooggeplaatste Engelsen en internationals aanwezig waren en zelfs Wellington. Het was in die tijd overigens niet ongebruikelijk om van het ene bal naar het andere af te zakken. Net zoals vandaag nog steeds studenten van de ene fuif naar de andere zwerven bij nacht en ontij. Waarom en Walter Scott, en Byron en Thackeray en nog zo vele anderen er dan zo’n mythische status aan verleden, is dus op zich niet helemaal duidelijk. Het heeft wellicht te maken met precies dat romantische beeld van de ‘intruding dispatcher’ en het contrasterende spanningsveld tussen balzaal en slagveld. Desalnietemin: Waterloo en bals, het is een oud huwelijk dat nog wel even zal blijven duren.
Wordt ongetwijfeld vervolg…