Categorie: Balboekjes en Balwaaiers

Reeks: “De geschiedenis van één bal”

Sommige mensen vragen mij wel eens hoe je iets terugvindt over bals uit het verleden. De komende weken zal op deze blog een reeks verschijnen waarbij ik via een case study zo veel mogelijk verbanden zal trachten te leggen tussen verschillende bronnen die over bals bestaan. Ik ga dieper in zowel op een geïsoleerde bron zoals het balboekje, als op de meer systematische, administratieve bronnen die vaak onthutsend veel informatie bevatten.

Concreet gaat het om een Bal dat op 20 augustus 1861 plaatsvond in de Antwerpse Variété Schouwburg aan het Mechelse Plein. De gelegenheid waarom dit bal plaatsvond, waren de kunstfeesten die dat jaar bijzonder uitbundig werden gevierd met allerhande festiviteiten in de hele stad. Ik kwam de onverhoopt rijke bronnen over dit bal in de loop der jaren eerder bij toeval op het spoor. Door systematisch archieffoto’s te nemen van alle stukken uit de dossiers in diverse archieven en door deze achteraf systematisch te inventariseren en te klasseren, ontstonden bijna als vanzelf verbanden.

De hulp van software zoals Copernic Desktop Search, die geïndexeerd zoeken op tekst mogelijk maken, was daarbij cruciaal. Dergelijke programma’s zoeken immers over de bestanden en teksten heen in alle documenten op de harde schijf van je computer. En plots, na vele jaren, duikt Copernic dan voor jou verborgen verbanden op die je met je gewone mensengeheugen nooit had gelegd. Een beetje zoals de Pensieve uit Harry Potter als het ware. Zo ontstaan door automatisatie van het zoekproces mooie, straffe of zelfs ontroerende verhalen over bals uit vervlogen tijden, zoals dit ene uit 1861.

Hier vind je alle delen van deze reeks terug:

Reeks: “De geschiedenis van één bal” (inleiding)

Reeks: “De geschiedenis van één bal” – Deel 1: Je vindt een balboekje


Reeks: “De geschiedenis van één bal” – Deel 2: Je vindt een danszaal

Reeks: “De geschiedenis van één bal” – Deel 3: Je vindt een ooggetuigenverslag

Reeks: “De geschiedenis van één bal” – Deel 4: Je vindt een organisator

Van de waaiers van weleer

Balwaaier

Hoe het komt dat deze traditie ondertussen is uitgestorven, is mij een raadsel. Waaiers om jezelf wat koelte toe te waaieren horen bij een bal als goede dansschoenen. Ze werden tot in de jaren ’60 voor speciale bals gedrukt en aan de dames uitgedeeld. Laatst kwam mijn danspunt collega Anick van Dam nog op de proppen met een prachtig roze exemplaar uit het Antwerpse uit het magische jaar ’69.

Ik was altijd blij om er eentje tegen te komen als ik op jacht was in de archieven. Gewoon een kwestie van sport: ze zijn relatief zeldzaam. Bij deze dus een dubbele oproep. Ten eerste wie nog balwaaiertjes heeft liggen van vroeger mag mij altijd een foto’tje toesturen. Ten tweede: wie organiseert nog eens een bal met balwaaiertjes? In beide gevallen zal ik er op deze blog kond van doen.

Overigens, als je het woord balwaaier in google intypt krijg je een interessante link te pakken naar de online databank van ‘Het Geheugen van Nederland’. Je kunt bijzonder inzoemen op dit een zeer elegant waaiertje.

Balwaaier_002