Categorie: Dansvormen

Cake Walk postkaarten

postkaarten_5_det-rs

Ze vormen een genre apart waaraan elke onderzoeker naar sociale danscultuur en variété zich vergaapt. Je ziet doorgaans twee artiesten afgebeeld die elkaars rare pasjes of houdingen imiteren. Je vindt ze ongeveer overal in Europa terug vanaf het einde van de 19de eeuw. Wie er zich aan wil wagen: ga eens naar een ruilbeurs voor oude ansichtkaarten en oogst.

Volgens dit uitstekende wikipedia artikel ontstond de dans rond 1870 als entertainment op amerikaanse plantages. De plantageeigenaars lieten hun zwarte slaven een avond dansen voor een jury. De grappigste danser kreeg dan een cake als prijs, vandaar ook de naam. Later waaide de dansstijl over naar ministrel shows en vandaaruit veroverde de dans ook de Europese danspaleizen en variététheaters.

Ten tijde van mijn onderzoek voor het nieuwe Museum Vleeshuis vond ik zelfs een aantal Antwerpse kaarten terug, die vandaag in de permanente opstelling te bewonderen zijn. Via deze website kwam ik recent nog een paar authentieke Amerikaanse postkaarten en wat kundige commentaar. En als je op youtube zoekt kom je een paar authentieke cakewalk filmpjes tegen van 1908 – 1910.

Polkamanie te Gent

Polkamanie

Toen ik laatst in het universiteitsbibliotheek van Gent rondsnuisterde, trof ik op de CATFISH databank een interessante titel aan van een nog interessanter personnage. Niemand minder dan Prudens van Duyse bleek namelijk in 1845 reeds (polkakenners fronsen nu reeds de wenkbrauwen) een schertslied te hebben geschreven op de Polkamanie.

Prudens van Duysse kenners dan weer, zullen op hun beurt uiteraard niet verbaasd zijn te vernemen, dat het om een anti Frans lied gaat. Vlaamse Volksdansers daarentegen, zullen van verbazing van hun stoel vallen, wanneer in dit lied hun heilige, traditionele en toch wel zeer Vlaamse Polka, wordt verketterd als een nieuwerwetse Franse mode, louter en alleen bedoeld om het Vlaamse volk naar Franse pijpen te laten dansen.

De illustratie in bijlage is een karikatuur van Charles Vernier uit 1844, het jaar dat de Polkamanie losbarstte. Een ‘commissaire de bal’ berispt de jonge man als volgt: “Jeune homme! . . dites donc, jeune homme! . . vous dansez-là une danse aussi incoherente qu’incompatible avec les autorités constitutionnelles de votre patrie!” Waarop de jonge man gevat antwoordt: “Sergent de ville . . . vous m’affligez . . . vous voyez bien que nous polkons! . .”.

Het was dus overal hetzelfde liedje. Daarom wil ik u ook de tekst van Van Duyse niet geheel onthouden:

De Polka te Gent – Prudens Van Duyse

Stemme: On doit soixante mille francs

1. De Polka! roepen allen thans:
De duivel hael den nieuwen dans
Met heel- en halfverfranschten!
Of is ‘ t niet genoeg, dat wij,
In ongeneesbare razerny
Naer Fransche Pijpen dansten.

2. Wij leerden, dwazen dat we zijn
Het weven, ’t schilderen in ’t fijn
Het drukken aen de Franschen;
En zij, vol geest en vol fatsoen,
Die ’t water zelve schuimen doen,
Wat leerden zij ons?… Dansen!

3. Dat zij ons kleeden, wel, zeer wel,
Na ’t Fransche revolutiespel
Ons deed in ’t hemde loopen;
Maer dansen, met den blok aen ’t been.
Dat waer’ te sterk: neen, duizenmael, neen!
Dat waer’ te laeg gekropen.

Enz. enz.