Momenteel lees ik met veel genoegen de oorlogsdagboeken van Virginie Loveling. Het is een verzoekje vanwege Roel Daenen van FARO en ik moet dan ook nog een recentie schrijven. Pas in het kader van een campagne om minder bekende boeken over W.O. I onder de aandacht te brengen van het erfgoedpubliek. Ten zeerste gepast trouwens in het geval van Virginie Loveling. Een beetje een vergeten schrijfster. Al was ze de nicht van Cyriel Buysse en schreef ze gelijkaardige novellen en romans. Haar oorlogsdagboeken werden echte lange tijd niet uitgegeven, maar verschenen ondertussen zowel in druk als online. En al lezende met mijn vooringenomen blik van danshistoricus, liep ik, niet geheel verbaasd, tegen nogal wat dansante oorlogsherinnering aan.  Zoals deze van maandag 30 augustus 1915:

“Gisteren groot diner te Afsnee op het voormalig buiten van mijn neef Cyriel,+ thans door andere, allerliefste Hollanders bewoond. Waar veel menschen samen zijn ontstaat er altijd gezelligheid en, als er geen onmiddellijk verdriet zijn sluier van droefheid over de geesten werpt, ontstaat er zelfs vreugd.

Zoo ook hier, zo ook nu in oorlogstijd. Wij zitten aan met dertien.

Ik ben niet bijgeloovig op dat punt; maar hoe komt het toch, dat ik het altoos opmerk, indien het plaats heeft? Dus iemand dezer moet sterven in den loop van ’t jaar!…

Bah! sterven, wat heeft dat te beduiden, nu er zoovelen moeten heengaan!

‘Heel Belgenland moet dood,’ zei lange jaren geleden een negentigjarige landbouwer-philosoof op zijn sterfbed.

 Diepe waarheid, niet nu alleen, maar voortdurend, door alle eeuwen heen, in alle oorden van de wereld. Maar… hier juichte in afwachting het jonge leven luid op met scherts en schaterlach.

 Buiten waaide de wind in de hooge kruinen. Het geleek op een basbegeleiding van den zang en het instrumentenspel aan het dessert. Na de koffie keken de verlangende, meisjesoogen wel eens uit aan de open deur, of het kon om te gaan tennissen. Helaas! de regen viel dicht en vlug in schuine stralen neer. Net een parelengordijn, wuivend tusschen het huis en de verre heestermassieven in afstompenden neveldamp.

 Ook al goed.

Er werd niet lang gedraald en de paren dansten weldra op pianospel in de groote zaal lustig door elkander.

Oorlogsnood!”

De hele tekst vind je hier op www.dbnl.org

Beeldgebruik: framepool > zoekterm ‘entente’

Het dansante wereldje staat niet stil. De afgelopen weken kreeg ik heel wat aankondigingen in de bus. Wie zin in een stukje dansant erfgoed actief of eerder passief, wordt binnenkort verwend.

Zo laat het Rubenianum in Antwerpen weten dat ze binnenkort een tweedaags symposium organiseren met onder de welluidende titel “(Un)dressing Rubens. Fashion and Painting in Seventeenth-Century Antwerp”. Het gaat door in het Rubenianum natuurlijk, van 8 tot 9 mei. Inschrijven kun je via deze link.

Het kasteel van Hingene kondigde ook haar nieuwe lessenreeks aan. Ik geef hun berichte zo letterlijk mogelijk weer.

Dit voorjaar organiseert Stichting Klassieke Dans opnieuw een contredanscursus in het kasteel (o.l.v. Ingolf Collmar en Veerle Fack). Net zoals de najaarscursus en de Winterbals staan ook deze lessen in het teken van de vroege negentiende eeuw.

Praktische informatie:

* Zaterdagen 29 maart, 26 april en 10 mei 2014, telkens van 10 tot 17 uur
* Prijs: 100 euro voor de reeks (inclusief dranken, lunches en taart)

Voor info en reservatie kan je terecht bij Johan Goessens (johan.goessens@stichtingklassiekedans.be; 0498 36 61 71).

Tenslotte liet Hubert Boone van Ensemble Limbrant me weten dat zij een gratis bal ten voordele van ‘kom op tegen kanker’ organiseren in de Parochiezaal van Nederokkerzeel.Librant staat voor authentieke traditionele muziek geworteld in lokale tradities.

De avond verloopt als volgt:

– van 19u30 tot 20u15 bal voor kinderen met initiatie door twee dansleraars;

– Om 21u start het bal voor iedereen.

Inkom is gratis, maar er kan vrij worden geschonken voor het goede doel. Deze muziek- en dansavond wordt georganiseerd met medewerking van het Brabants Centrum voor Muziektradities (Kampenhout) en het Zaalcomité (Nederokkerzeel) dat zorgt voor de drankbediening.

Beeldgebruik: Rubenianum & Kasteel Hingene

Afgelopen zondag namiddag was het weer verschrikkelijk. Dus besloten ik en mijn vrouw om een museum in te duiken samen met wat vrienden uit het Antwerpse. Het Red Star Line Museum stond al een tijdje op ons verlanglijstje, dus flux online wat tickets geboekt (verplicht) en er op af.

Het museum is opgevat als een reis door tijd, ruimte en thematieken die bijzonder doordacht in elkaar haken. Om te beginnen is er de site zelf, die het historisch centrum is van de immigratie naar Amerika in België. De tentoonstellingsmakers verwijzen voortdurend naar het gebouw en de verschillende functies die het bekleedde. Het is, overigens, ook één van die schaarse musea die iedere bezoeker van bij aanvang een adequaat grondplan bezorgt, waarin de opstelling in één oogopslag kan worden gevat. Een teer punt bij mij, maar voor deze geste verdienen ze alvast een 10.

Het fijne voor een freak zoals ik, is dan natuurlijk dat één van de thematische lijnen muziek en dans blijken te zijn. Het thema zit mooi subtiel verweven doorheen de hele opstelling (zoek de ballroom in de reuzemaquette) om tegen het einde aan te zwellen tot een brede stroom aan indrukken en informatie. Het begin ergens bij de evolutie van de reiservaring. Eén van de mythes over oceaanstomers betreft het idee dat het legendarische dans en muziekplekken waren. De filmindustrie deed hier vanzelfsprekend geen goed aan. Voor alle duidelijkheid: er was helemaal geen dansorkest op de Titanic en Jazz onstond wellicht eerder aan de wal dan op volle zee. De opstelling had dit naar mijn gevoel wat meer mogen onderstrepen, maar dat is slechts detailkritiek.

Ongeveer halverwege vind je dan een brede sectie over bals en andere entertainment aan boord, maar dan gebaseerd op echte historische stukken. Als toetje krijg je trouwens nog een fantastisch deel over culturele transfers. De verschillende migranten brachten uiteraard hun eigen muziek mee naar de overkant van de oceaan. Terecht dat zulks hier n’s voor één keer wordt onderstreept. Er wordt naar mijn gevoel in allerhande middens al veel te lang veel te eenzijdig ingezoomd op de muzikale bijdragen uit zwart Afrika alleen. Maar wat zou er van de blues geworden zijn zonder Europees toonsysteem, de gitaar of de piano?

De race records van ethnische muziek uit heel Europa krijgen dus terecht de nodige aandacht. Vaak gaat het om dansmuziek die men opnam, dus deze jongen was maar wat blij met de uitgebreide presentatie. Tot slot krijgen we dan nog een echt topstuk in de maag gesplitst, met de authentieke piano van Irving Berlin. U weet wel die van ’there is no business like show business’ etc. Hij vertrok als Israel Isidore Berlin met de Red Star Line uit Antwerpen om het in het beloofde land te schoppen tot wereldberoemd componist en arrangeur. Een waardig orgelpunt.

Het museum is dus een echte aanrader, ook voor mensen met andere interesses dan dansen. Enig minpuntje is de wat mager uitgevallen museum shop. Daar had naar mijn gevoel wat meer muziek in gezeten. Pun intended.

Vaststelling: in de wintermaanden lees ik meer. Ik kruip in een hoekje met een boekje en lees het ene boek na het andere. En dat levert soms inspiratie op om andere dingen te doen, later. Zo ben ik al een tijdje doende me in te lezen in het domein van de ‘leisure studies’ – vrijetijdsstudies zou je het kunnen noemen, maar dat bekt niet zo lekker. Bovendien vond tussentijds zo’n theoretische begripsonwikkeling plaats rond het begrip ‘leisure’ in het Engelse taalgebied, dat je dat onmogelijk nog kunt omzetten naar een Nederlandstalig equivalent zonder daar afbreuk aan te doen. Welk woord het ook moge zijn, het zou nooit de volledige lading kunnen dekken en het zou alleen maar tot verdere begripsverwarring leiden in de praktijk.

Mijn litteraire ontdekkingsreis van het genre begon uiteraard bij de Thorstein Veblen’s klassieker uit 1905 – “Theory of the Leisure Class” waarmee het begrippenpaar “conspiscious consumption” en “conspicious leisure” werden geboren. Je zou dat opnieuw kunnen proberen te vertalen door ostentatief verbruik en en ostentatieve vrije tijd, maar ik herhaal, het bekt niet lekker en het is gewoon niet het zelfde. Veblen’s boek is allesbehalve lichte kost en ik moet bekennen dat ik het ook niet helemaal uitlas. Maar het is wel een aanrader om eerst bij het origineel te starten vooraleer je de volgelingen onder de loupe neemt. Het leuke aan ’s mans betoog is bovendien dat hij zijn theorie eerste als een economische gedachtengang neerzet, terwijl er heel wat redeneringen uit de psychologie, sociologie en antropologie in voorkomen. Daardoor overstijgt het boek ook de particuliere economische gedachte. Boeiend.

Een tweede boek dat ik met veel genoegen doornam, was Peter Borsay’s ‘A History of Leisure. The Britisch Experience since 1500′. Een onmogelijke opdracht op eerste gezicht: één topic over een periode van 500 jaar volgen, maar opmerkelijk geslaagd. Soms wat teveel de nadruk op sport en het uitje naar zee, maar al bij al interessante reflectie. Borsay’s ambities is precies om al te sterke afbakeningen en het daaruit voortvloeiende grote schisma denken wat tegengas te bieden. Heel wat geschiedschijving leeft namelijk van afbakeningsdrang waardoor het moet lijken alsof iets heel speciaals is. Soms is het dan goed om even buiten het afgebakende domein te kijken of dat wel per se zo is. Verfrissend en inspirerend. Ik heb de man nooit ontmoet, maar ik vermoed dat we goed met elkaar zouden kunnen opschieten.

En wat dit dan met dansgeschiedenis te maken heeft. Welnu: alles. Dansen zoals ik het hier op deze blog behandel, gaat hoofdzakelijk over een vrijetijdsbesteding, niet over een vak of een professie. En dus is het boeiend om eens wat dieper te graven in de discours die daar vandaag de ronde over doen. Bij deze dus.

Wordt ongetwijfeld vervolgd…