Een boek is nooit af. Op 1 april publiceerde ik op deze website het eerste hoofdstuk van mijn folkboek. Toen schreef ik dat een tekst nooit af was en dat ik, door het online te presenteren, reactie verlangde om de tekst nog te kunnen aanpassen. Dat lukte nog aardig ook. Van diverse kanten kreeg ik waardevolle aan en opmerkingen toegestuurd of toegesproken bij een goed glas wijn. Eén van de meest waardevolle ervaringen vind ik persoonlijk een goed opgebouwde kritiek van iemand die je graag mag en die je de ruimte laat om weerwerk te bieden. Dat het er tijdens die gesprekken behoorlijk hevig aan toe kan gaan, vind ik niet erg. Het botsen van inzichten en ideeën is nu eenmaal nooit neutraal of puur rationeel.
Het gebeurt wel eens dat men daar per slot van rekening toch aanstoot aan neemt. Het scheiden van de persoon die voor je zit en het idee dat die verkondigt, is iets wat blijkbaar moeilijk ligt. Vooral hier België neemt men doorgaans aan dat je iemand die anders denkt dan jij, voor de rest ook beter niet vertrouwt, laat staan te vriend houdt. Onze verzuiling is daar, meen ik, een goed voorbeeld van. Dat dit een Belgisch cultureel gegevens is, merk je pas goed wanneer je met Duitsers, Nederlanders of Britten omgaat. Meningsverschillen worden daar niet vaak als bedreigend voor de vriendschap ervaren, wel integendeel.
Gelukkig heb ik een paar vrienden die daar net zo over denken. Daardoor kan ik weldra een geheel herziene en verbeterde versie van mijn eerste hoofdstuk aan het wereldwijdeweb toevertrouwen. Zoals dat ging in de 19de eeuw. Want we houden nu eenmaal van traditie nietwaar?