Afgelopen zondag namiddag was het weer verschrikkelijk. Dus besloten ik en mijn vrouw om een museum in te duiken samen met wat vrienden uit het Antwerpse. Het Red Star Line Museum stond al een tijdje op ons verlanglijstje, dus flux online wat tickets geboekt (verplicht) en er op af.
Het museum is opgevat als een reis door tijd, ruimte en thematieken die bijzonder doordacht in elkaar haken. Om te beginnen is er de site zelf, die het historisch centrum is van de immigratie naar Amerika in België. De tentoonstellingsmakers verwijzen voortdurend naar het gebouw en de verschillende functies die het bekleedde. Het is, overigens, ook één van die schaarse musea die iedere bezoeker van bij aanvang een adequaat grondplan bezorgt, waarin de opstelling in één oogopslag kan worden gevat. Een teer punt bij mij, maar voor deze geste verdienen ze alvast een 10.
Het fijne voor een freak zoals ik, is dan natuurlijk dat één van de thematische lijnen muziek en dans blijken te zijn. Het thema zit mooi subtiel verweven doorheen de hele opstelling (zoek de ballroom in de reuzemaquette) om tegen het einde aan te zwellen tot een brede stroom aan indrukken en informatie. Het begin ergens bij de evolutie van de reiservaring. Eén van de mythes over oceaanstomers betreft het idee dat het legendarische dans en muziekplekken waren. De filmindustrie deed hier vanzelfsprekend geen goed aan. Voor alle duidelijkheid: er was helemaal geen dansorkest op de Titanic en Jazz onstond wellicht eerder aan de wal dan op volle zee. De opstelling had dit naar mijn gevoel wat meer mogen onderstrepen, maar dat is slechts detailkritiek.
Ongeveer halverwege vind je dan een brede sectie over bals en andere entertainment aan boord, maar dan gebaseerd op echte historische stukken. Als toetje krijg je trouwens nog een fantastisch deel over culturele transfers. De verschillende migranten brachten uiteraard hun eigen muziek mee naar de overkant van de oceaan. Terecht dat zulks hier n’s voor één keer wordt onderstreept. Er wordt naar mijn gevoel in allerhande middens al veel te lang veel te eenzijdig ingezoomd op de muzikale bijdragen uit zwart Afrika alleen. Maar wat zou er van de blues geworden zijn zonder Europees toonsysteem, de gitaar of de piano?
De race records van ethnische muziek uit heel Europa krijgen dus terecht de nodige aandacht. Vaak gaat het om dansmuziek die men opnam, dus deze jongen was maar wat blij met de uitgebreide presentatie. Tot slot krijgen we dan nog een echt topstuk in de maag gesplitst, met de authentieke piano van Irving Berlin. U weet wel die van ’there is no business like show business’ etc. Hij vertrok als Israel Isidore Berlin met de Red Star Line uit Antwerpen om het in het beloofde land te schoppen tot wereldberoemd componist en arrangeur. Een waardig orgelpunt.
Het museum is dus een echte aanrader, ook voor mensen met andere interesses dan dansen. Enig minpuntje is de wat mager uitgevallen museum shop. Daar had naar mijn gevoel wat meer muziek in gezeten. Pun intended.